Υλικο για εκθεση

ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ (θεματικος κυκλος γ΄λυκειου και ΤΕΕ

ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ

Ορισμός.
Η δημοκρατία (από το δήμος και κρατώ: εξουσία του δήμου, των πολλών) είναι η αρτιότερη μορφή πολιτειακής οργάνωσης και διακυβέρνησης μιας κοινωνίας, καθώς συνθέτει δύο κορυφαίες αξίες, την ελευ­θερία και τη δικαιοσύνη και δημιουργεί τις ευνοϊκότερες συνθήκες, για να προοδεύσουν και να ευτυχήσουν άτομα και κοινωνίες.
Στοιχεία-προϋποθέσεις της δημοκρατίας.
Τυπικά.
ü  Καθολική συμμετοχή των πολιτών στις πολιτικές διαδικασίες.
ü  Διάκριση εξουσιών.
ü  Κράτος Δικαίου.
ü  Κράτος Πρόνοιας.
ü  Πολυκομματισμός.
ü  Αρχή της πλειοψηφίας.
Ουσιαστικά
ü  Ελευθερία σκέψης και έκφρασης.
ü  Ανεκτικότητα.
ü  Ενάρετο ήθος των πολιτών.
ü  Δημόσια δωρεάν Παιδεία όλων των πολιτών.
ü  Αξιοκρατία.
ü  Διαφάνεια.
Αρχές της δημοκρατίας.
ü  Λαϊκή κυριαρχία.
ü  Ελευθερία σ` όλες τις μορφές, αρκεί να είναι οριοθετημένη.
ü  Ισοτιμία – ισονομία – ισοπολιτεία.
ü  Δικαιοσύνη – Αξιοκρατία.
ü  Διάλογος – Πολυφωνία – Πολύ κομματισμός.
ü  Εκλέγειν – Εκλέγεσθαι.
ü  Ενεργός συμμετοχή των πολιτών στα κοινά.
ü  Διάκριση τριών εξουσιών: νομοθετική – εκτελεστική – δικαστική.
ü  Ευνομία.
Εχθροί της δημοκρατίας.
ü  Κατάχρηση ελευθεριών.
ü  Ολοκληρωτικά καθεστώτα.
ü  Αδικίες – αναξιοκρατία – πελατειακό σύστημα στις σχέσεις πολιτών -κράτους.
ü  Πόλωση.
ü  Αδιαφορία των πολιτών για τα κοινά.
ü  Σκάνδαλα – αυθαιρεσίες ηγετών.
ü  Λαϊκισμός – δημαγωγία.
ü  Παραπληροφόρηση, προπαγάνδα.
ü  Βία – εγκληματικότητα, παράνομη συμπεριφορά.
ü  Απουσία παιδείας από τους πολίτες.
Αίτια κρίσης της δημοκρατίας.
ü  Κρίση Φορέων Αγωγής (Οικογένεια – Σχολείο – ΜΜΕ), οπότε δεν προσφέ­ρουν την απαραίτητη ανθρωπιστική παιδεία και κατάλληλη κοινωνικοπολι­τική αγωγή στα άτομα.
ü  Συμφέροντα – προσωπικές φιλοδοξίες – φανατισμός πολιτικών ηγετών και κομμάτων.
ü  Υλιστικό πνεύμα – ο καταναλωτισμός απορροφά το ενδιαφέρον του σημερι­νού ανθρώπου, άρα παύει να ενδιαφέρεται για το «εμείς» και τη δημοκρα­τία.
ü  Στείρα τεχνοκρατική αντίληψη και εγκλωβισμός στο βιομηχανοποιημένο τρόπο ζωής. περιχαράκωση στην ειδίκευση. Άρα. πνευματική μονομέρεια και ηθικοπνευματική απογύμνωση του σημερινού ανθρώπου και, επομένως, κρίση της Δημοκρατίας που είναι το κατεξοχήν πνευματικό πολίτευμα.
ü  Αστικοποίηση – ανωνυμία στις μεγαλουπόλεις – αποξένωση πολιτών – αδιαφορία για το «εμείς» και τα κοινά.
ü  Συνθετότητα κοινωνιών, καταιγιστικά μηνύματα, πολ­λαπλοί και αλληλοσυγκρουόμενοι ρόλοι, έλλειψη χρόνου και διάθεσης από μέρους των πολιτών για συμμετοχή στα πολιτικά δρώμενα.
ü  Κρίση αξιών – ηθική χαλάρωση – απευαισθητοποίηση του ανθρώπου και ατομικισμός
ü  Ανεργία, αδικίες, αναξιοκρατία αποκαρδιώνουν τους πολίτες και δεν εκτι­μούν την ίδια τη δημοκρατία ως πολίτευμα και τους θεσμούς της.
ü  Η ιδιοτέλεια πολιτών, πολιτικών και οικονομικών οργανισμών.
ü  Η περιφρόνηση αξιών και θεσμών.
ü  Η ανικανότητα πολιτικών και η αναξιοπιστία των κομμάτων.
ü  Η δημαγωγία και ο λαϊκισμός.
ü  Η αναξιοκρατία.
ü  Η φανατική προσήλωση σε ιδεολογικές και κομματικές θέσεις.
ü  Η κακή λειτουργία των Μέσων Μαζικής Ενημέρωσης (παραπληροφόρηση και χειραγώγηση της κοινής γνώμης).
ü  Η αποχή των πνευματικών ανθρώπων από το δημόσιο βίο.
Προτάσεις για την αντιμετώπιση τους.
ü  Παιδεία.
ü  Καθολική συμμετοχή, όχι μόνο στις εκλογικές διαδικασίες, αλλά και
ü  στις αποφάσεις και τα γεγονότα της κοινωνικής και πολιτικής ζωής. Κριτική, έλεγχος της εξουσίας, διαφάνεια. Διοικητική αποκέντρωση και αυτοδιοίκηση.
Μηχανισμοί αποπροσανατολισμού στους πολιτικούς λόγους.
ü  Ο λεκτικός πληθωρισμός στον πολιτικό λόγο χαρακτηρίζεται συχνότερα από πλεονασμούς, κατάχρηση συνωνύμων, διατύπωση βεβαιωτική, δεοντο­λογική και θαυμαστική, έντονη συναισθηματική φόρτιση και μεγαλοστομία. Παγιδεύει το δέκτη συναισθηματικά με το μέγεθος και το βάρος των αξιών που προβάλλει
ü  Ο πολιτικός λόγος  χειρίζεται λέξεις με γιγάντια ηθική διάσταση και τόσο μεγάλη συναισθηματική φόρτιση. Λέξεις αξίες: «έθνος», «σο­σιαλισμός», «λαός», «παράδοση» και άλλες πολλές.
ü  Λέξεις που είναι παγίδες, γιατί αρκεί να προφερθούν και το μήνυμα παύει να χρειάζεται λογική συνοχή, γλωσσική επάρκεια, νοηματική αποτελε­σματικότητα, παύει να χρειάζεται αιτιολόγηση και ακόμα περισσότερο απο­δεικτικά τεκμήρια.
Θετικά της δημοκρατίας.
ü  Επίτευξη υψηλού βιοτικού επιπέδου: ελεύθερη οικονομική δραστηριότητα, προστασία της ιδιοκτησίας, πρόνοια για τους οικονομικά ασθενείς πολίτες, ασφάλιση, νομική προστασία των δικαιωμάτων που έχει ο εργαζόμενος.
ü  Εξασφαλίζεται η κοινωνική γαλήνη και ασφάλεια, απαλλάσσουν τους πολίτες από την καχυποψία.
ü  Η δημοκρατία προσφέρει ίσες ευκαιρίες μόρφωσης και πνευματικής ανάπτυξης, δωρεάν Παιδεία, ελεύθερη έρευνα και διακίνηση ιδεών.
ü  Δίνει σε όλους τη δυνατότητα να συμμετέχουν στη διακυβέρνηση και να προσφέρουν στην κοινωνία.
ü  Εξασφαλίζει την αξιοκρατία με την καθιέρωση κριτηρίων και με διαφανείς διαδικασίες.
ü  Η δημοκρατία κατοχυρώνει όλες τις ελευθερίες και τα δικαιώματα του πολίτη.
ü  Η δημοκρατία είναι από τη φύση της προστάτης της ανθρώπινης αξιοπρέπειας, αφού έχει ως κέντρο της τον άνθρωπο.
ü  Η δημοκρατία έχει φιλειρηνικά χαρακτηριστικά, επειδή στηρίζεται στη νηφάλια κρίση, στην αρμονική συνύπαρξη των ανθρώπων, στην υπεύθυνη αντιμετώπιση των προβλημάτων και στην ευημερία των πολιτών.
Άξιος πολιτικός.
ü  Βαθιά φιλοσοφημένη προσωπικότητα· ένας άνθρωπος με πρωτότυπες και ουσιαστικές σκέψεις, με σαφή και ξεκάθαρη ιδεολογία, προσανατολισμένο σωστά στα βασικά ζητήματα της ζωής·
ü  Δίκαιος, ηθικός, έντιμος, αξιοπρεπής, με ισορροπημένο εσωτερικό κόσμο, στοιχεία που του επιτρέπουν να
αγαπά τον άνθρωπο και να αγωνίζεται για τη βελ­τίωση της ζωής του·
ü  Ισχυρή προσωπικότητα, δυναμική, ικανή να αναλαμ­βάνει πρωτοβουλίες, να υλοποιεί τις αποφάσεις της.
ü  Να συνδυάζει υπομονή και επιμο­νή, επιφυλακτικότητας και θάρρος, τόλμη και αυτοσυγκράτηση.
ü  Οργανωτικός, συγκροτημένος, μεθοδικός, σε θέση να διαμορφώνει προγράμματα και να τα υλοποιεί.
ü  Γνώστης της κοινωνικής πραγματικότη­τας, των προβλημάτων. Ικανός να προσ­διορίζει τρόπους άμβλυνσης των ανισοτήτων, των κοινωνικών διαφορών, να υπερβαίνει τις δυσχέρειες, να επιτυγ­χάνει την κοινωνική αρμονία.
Άξιος πο­λίτης.
ü  Έχει επίγνωση της δύναμης που διαθέτει και της επιρ­ροής που ασκεί στα κοινωνικά δρώμενα.
ü  Έχει σαφή, ξεκάθαρη και ουσιαστική πολιτική ιδεολο­γία, χωρίς ωστόσο να γίνεται δογματικός και απόλυτος.
ü  Αναλαμβάνει ρόλους, ευθύνες, δραστηριοποιείται, συμμετέχει.
ü  Έχει κοινωνική συνείδηση και αντιλαμβάνεται ότι ουσιαστικές λύσεις στα κοινωνικά προβλήματα εί­ναι αυτές που διαμορφώνονται με κριτήριο το κοι­νωνικό καλό.
ü  Έχει επίγνωση των σοβαρών κοινωνικών προβλημάτων, αλλά και κριτήρια ουσιαστικής αξιολόγησης και ιεράρχησης τους ως προς την αμεσότητα της λύ­σης τους.
ü  Κοινωνικότητα, να συ­νεργάζεται ουσιαστικά με τους άλλους πολίτες, με προοπτική κοινά αποδεκτών λύσεων.